Yolanda Dominguez komunikazioan eta generoan aditua den artista bisuala da, eta artearen bidez kontzientzia soziala piztu eta pertsonak ahaldundu nahi ditu. Carne Cruda irratsaioan egindako elkarrizketa batean, Yolandak bere liburu berria aurkezten du eta irudiek gizartean duten eraginari buruzko hausnarketa egiten du.
Yolandak, Maldito estereotipo liburuaren egileak, mundu matxista, arrazista eta klasista bat eraikitzen duten pantailen ispiluaren aurrean jartzen gaitu, argazkiaren, modaren, merkatuaren, kartelen eta abarren bidez. Liburuan ipuinetatik zinemaraino, artearen historiaraino edo sare sozialetaraino ibilbidea egiten du. Egileak heltzen zaizkigun irudi guztiak aztertzeko funtsezko lana azaltzen du, gure iruditeria nola eraikitzen den jakiteko. “Ez gara ohartzen irudiak duen garrantziaz, fikzioaren bidez ikasten dugulako. Fikzioaren bidez enpatia sortzen dugu, enpatia horrek emozio bat sortzen du. Bizitza errealean aplikatzen dugun ikaskuntza bat da, gure nortasuna nola eraikitzen dugun, besteekin nola erlazionatzen garen. Txikitan ezartzen dizkiguten diskurtso horiek, gero komunikabideek eta fikzioak indartzen dizkigute bizitza osoan”. Yolanda, era horretan, kultura bisualean diskurtso gutxi daudela salatzen du: “Dena ikuspegi zuri, maskulino eta heterosexual horretatik sortuta dago”.
Komunikabideetan gizon margolariek eraiki zuten irudi bera irudikatzen da, hau da, soilik gorputz batekin irudikatutako emakumeak. “Arazoa da beste dimentsio batzuk agerian jartzen ez dituztela”. Emakumeok, gorputz batez gain, dimentsio profesionala, kirolaria, sortzailea eta lidergoa ere baditugu, baina komunikabideetan oso gutxitan agertzen dira. “Ez dute ikuspegi alternatiborik erakusten, dakiguna edo sinesten duguna berresten dute […]. Begirada maskulinoa erakartzeko gorputz-dimentsioa baino ez gara, ezta askotarikoa ere”.
Gainera, irudietan agertzen diren emakumeak ezin direla haserre agertu deskribatzen du, otzanak eta limurtzeko balio bakarrarekin baizik. Kontakizun gutxi horien aurrean, Yolandak bi arazo sumatzen ditu: “Emakumeok ezin dugu imitatu, ezin gara izan ikusezina dena, beren lanbideagatik baloratutako emakumeen erreferenteak ez baditugu. Emakumeek ulertzen dute beren gorputzatik haratago ez direla baloratutak izango, eta, bestalde, ez dugu konfiantzarik izango emakumeak kontratatzerakoan duen balioan, uste baitugu haien balioa estetikoa baino ez dela”.
Irudiek erakusten digutena normalizatzen jarraitzen dugu; agertzen ez dena, berriz, arraroa dela iruditzen zaigu: “Ikusten ez duguna ez da normalena”. Gainera, sare sozialen aurrerapenarekin, non gure ni onena erakusten dugun edizioaren bidez, “emakumearen gorputz naturalatik baino urrunagoko irudiak sortzen ari gara eta konplexu asko sortzen ari gara”, adierazi du.
Yolanda artearen bidez estereotipo horiek apurtzen saiatzen da. “Arteak aukera ematen digu beste alternatiba batzuk proiektatzeko, beste mundu batzuk proiektatzeko, ezarritakotik haratago pentsatzeko”. Soriako Udalarentzako kanpaina baten bidez, non emakume batzuk soineko oso txiki batean sartzen saiatzen ziren, bakar bat ere ezin zelarik sartu, hedabideek proiektatzen duten eredu hori kritikatzen saiatzen zen, mota guztietako emakumeak erakutsiz. “Emakume guztiok sentitzen dugu estereotipo horren presioa, […] eta kanon hori jasanezina da. Edertasunaren industria gure beldurrez , gure konplexuez, gure zaurgarritasunaz elikatzen da […]. Hori alde guztietatik hautsi behar da”.
Irudiak aldatu mundua aldatzeko topaketa irekia Basaurin eta Aretxabaletan
Balio Faktorian Yolanda Dominguezek “Irudiak aldatu mundua aldatzeko” topaketa batean parte hartuko du. Bertan, irudiek gure nortasunaren eraikuntzan duten garrantzia aztertuko dugu. Basaurin apirilaren 21ean eta Aretxabaletan apirilaren 22an egingo da topaketa. Bazatoz? Doako sarrera da, baina tokia erreserbatu egin behar da hemen.
Izan ere, Yolanda Dominguezen helburua honakoa da: “Jakin dezagun irudiek nola funtzionatzen duten. Nola eragiten diguten ez badakigu, ezin izango ditugu kontzienteki erabili”. Gaur egun, irudia funtsezkoa da, gure burmuina ikusmen hutsekoa da; horregatik, Yolandak indartu egiten du irudien boterearen ezagutza eta kontzientzia hartzeko ideia, gaur egun “pertsonengan eragiteko eta konbentzitzeko funtsezko tresna” baitira.